In de meest kwetsbare wijken in Nederland investeert het kabinet in het programma Preventie met Gezag. Het programma wil voorkomen dat kinderen en jongeren van 8 tot en met 27 jaar in aanraking komen met ondermijnende criminaliteit of daarin doorgroeien. In totaal doen 27 gemeenten mee aan Preventie met Gezag. Het programma ondersteunt daarnaast ook 20 kleinere gemeenten in Nederland.
Preventie met Gezag maakt kinderen en jongeren weerbaarder tegen de verleidingen van criminaliteit. Tegelijkertijd biedt het programma een aantrekkelijker toekomstperspectief als alternatief voor een criminele carrière. Het programma Preventie met Gezag sluit aan bij de gebiedsgerichte aanpak van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV).
Aanpak Preventie met Gezag
Preventie gaat hand in hand met het vergroten van de zichtbaarheid van het gezag voor de groep jongeren die de stap in het criminele circuit al heeft gemaakt. Het programma Preventie met Gezag stelt daarom grenzen aan crimineel risicogedrag door versterking van justitiële functies in de wijk, laagdrempelige rechtspraak en meer aanwezigheid van wijkagenten. Op die manier ervaren jongeren duidelijke grenzen wanneer ze ‘over de streep’ gaan.
Binnen Preventie met Gezag werkt de minister van Justitie en Veiligheid (JenV) samen met gemeenten, de politie, het Openbaar Ministerie (OM), de Raad voor de rechtsspraak, de Raad voor de Kinderbescherming, Reclassering Nederland en jeugdreclasseringsorganisaties. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is de continue verbinding tussen het zorg- en het veiligheidsdomein.
Preventie met Gezag zet in op het vroegsignaleren van problemen en het voorkomen dat jongeren doorgroeien in een criminele carrière. Dat gebeurt op school, op straat, thuis en in de digitale wereld. Het hebben van werk of een opleiding zijn belangrijke beschermende factoren; het hebben van schulden of het gebrek aan een startkwalificatie zijn risicofactoren.
Naar school gaan is cruciaal in de ontwikkeling van kinderen. Daarom investeren 11 gemeenten in onder meer een veilige schoolomgeving en het tegengaan van schoolverzuim. 8 gemeenten werken aan de veiligheid op school bijvoorbeeld via onderzoeken of de projectaanpak Veilig In en Om School (VIOS).
De meeste deelnemende gemeenten investeren in jongerenwerk. Arnhem breidt jongerenwerk 3.0 uit, waarbij jongeren via een intensieve vorm worden begeleid naar een opleiding of baan. Breda en Groningen werken met jongerenwerk PLUS en intensieve jongerencoaching. De YETS Foundation in Schiedam zet rolmodelcoaches en sport in.
9 gemeenten trainen docenten, zorgmedewerkers en andere professionals om criminele uitbuiting en jonge aanwas beter te kunnen signaleren. Er gaat circa € 1,1 miljoen naar gemeenten voor extra inzet van (jeugd)boa’s, die risicovolle situaties vroegtijdig kunnen signaleren en waar mogelijk corrigeren.
Preventie met Gezag en het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid
In 2022 zijn de eerste 16 gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) gestart met Preventie met Gezag. In 2023 volgden de overige 4 gebieden. In de 20 NPLV-gebieden is het programma (in meer of mindere mate) onderdeel van de gebiedsgerichte aanpak. De ministeries van Justitie en Veiligheid (JenV) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) verkennen hoe ze de samenhang tussen het NPLV en Preventie met Gezag lokaal kunnen verbeteren en versterken.
Nieuwe bestemming crimineel geld en goederen
Het ministerie van JenV onderzoekt de mogelijkheden om afgepakt geld en goederen van criminelen een nieuwe, maatschappelijke bestemming te geven. Het NPLV verkent nu samen met het ministerie van JenV welke opties er zijn om pilots uit te voeren op dit gebied. Zo opende de minister van JenV in juni 2023 de leerwerkplaats De Steigers in Schiedam, een ontmoetingsplek voor jongeren. De stichting werkt samen met onder meer bedrijven, de politie en scholen.
