Opgave 2: Veiligheid van bestaande bouw

De gemeenteraad moet verplicht een bouwverordening opstellen. In een bouwverordening staan regels over het bouwen, verbouwen, gebruik en het slopen van bouwwerken. Het doel is:

• Het tegengaan van het bouwen van een bouwwerk op verontreinigde bodem. Ook kunnen in een bouwverordening voorschriften voor de welstandscommissie of een stadsbouwmeester staan.

Daarnaast kan bij Algemene Maatregel van Bestuur worden geregeld dat in de bouwverordening voorschriften worden gegeven voor andere onderwerpen. In een bouwverordening mogen geen technische bouwvoorschriften staan. Daarvoor is het Bouwbesluit 2012.

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) staan voorschriften over de criteria waar een bestaand bouwwerk minimaal aan moet voldoen op het gebied van veiligheid, gezondheid, milieu, bruikbaarheid en energiezuinigheid. 

Gemeenten kunnen de voorschriften handhaven via een last onder dwangsom, bestuursdwang en een bestuurlijke boete. Een gebouw mag niet verslechteren tot onder het niveau van deze bouwvoorschriften. Maar het mag wel lijden aan aan autonome veroudering. Het is daarom niet genoeg om alleen onderhoudsachterstanden aan te pakken.

De gemeente kan iemand die bevoegd is om voorzieningen te treffen aan een bouwwerk verplichten om te voldoen aan voorschriften waarvan het niveau hoger is dan de minimale voorschriften uit het Bouwbesluit 2012 over de staat van een bestaand bouwwerk. De gemeente mag diegene niet verplichten om te voldoen aan een hoger niveau dan het niveau van de voorschriften over nieuwbouw. Als de gemeente dat wil doen, moet de gemeente het noodzakelijk vinden een hoger niveau voor te schrijven. 

Bij de inwerkingtreding van het Besluit bouwwerken leefomgeving wordt deze mogelijkheid vormgegeven als een maatwerkvoorschrift voor de bestaande bouw. In verband met rechtszekerheid en rechtsgelijkheid is het niet mogelijk om deze hogere voorschriften aan een heel gebied te verbinden. De gemeente kan deze dus alleen per gebouw voorschrijven. 

De gemeente kan er wel voor kiezen om deze bevoegdheid meer gebiedsgericht in te zetten. Voor noodzakelijk onderhoud - en zo het verhogen van de leefbaarheid - kan de gemeente op deze manier dus onderhoudsachterstanden aanpakken.

Heeft een Vereniging van Eigenaren (VvE) geen onderhoudsplan van een gebouw? En ligt dat gebouw naar het oordeel van het college van B&W in een gebied waar de leefbaarheid onder druk staat? Dan kan de gemeente op grond van artikel 12d van de Woningwet een VvE verplichten een onderhoudsplan op te stellen, binnen een op te leggen termijn. Een deskundige moet het onderhoudsplan opstellen. De gemeente kan de VvE verplichten dat het onderhoudsplan van kracht blijft gedurende de looptijd van dat plan. 

Op grond van artikel 13 Woningwet kan de gemeente degene die bevoegd is om voorzieningen te treffen aan een bouwwerk verplichten om voorzieningen te realiseren die deel zijn van het onderhoudsplan. Hiervoor stelt de gemeente een termijn vast.

De gemeente kan op grond van artikel 13b Woningwet, tweede lid, een gebouw in beheer nemen in de volgende situaties:

• Bij een overtreding van de regelgeving in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), die gepaard gaat met een gevaar voor de gezondheid of de veiligheid. Ook heeft een eerder opgelegde last onder dwangsom niet geleid tot het ongedaan maken of beëindigen van die overtreding.
• Bij een overtreding van de voorschriften over het gebruik in een omgevingsplan, die gepaard gaat met een bedreiging van de leefbaarheid en waarbij een opgelegde last onder dwangsom niet heeft geleid tot het ongedaan maken of beëindigen van die overtreding.

De gemeente kan de inbeheername zelf op zich nemen of extern uitbesteden. De kosten mogen op grond van artikel 14 van de Woningwet worden verrekend.

Verhuur vergunningplicht met onderhoudsvoorwaarden

De gemeente kan in kwetsbare wijken op grond van de Wet goed verhuurderschap (artikel 8, eerste lid, onderdeel c) een verhuurvergunning instellen. Daarin staat de voorwaarde dat een onderhoudsplan opgesteld en uitgevoerd moet worden. Dit kan alleen als de invoering van een vergunningstelsel noodzakelijk en geschikt is voor het behoud van de leefbaarheid.